عوامل استرس در کودکان و روش های کنترل آن

بیشترِ ما دوست داریم به دورانِ خوشِ کودکی خودمان بازگردیم و آن ها را به خاطر می آوریم، همان دورانِ بدون ‌دغدغه، شاد و سرشار از بازی‌های و نشاط های کودکانه. اما انگار از یاد برده ایم که آن دوران زیبا و خوش نیز گاهی با استرس و چالش های همراه بود. واقعیت این است که کودکان نیزهمانند ما استرس را تجربه می‌کنند. عوامل استرس در کودکان بسیار متفاوت است؛ تغییر یا نیاز به تطابق با محیط اطراف، شروع فعالیت های جدید، تکالیف معوقه به کودک، تغییرات و وقایعی نظیر مرگ یا بیماری در خانواده و … ممکن است کودکان را دچار استرس و تنش کند و آن ها را تحت فشار قرار بدهد. 

علائم استرس دوران کودکی:

 شاید کودکان با احساس اضطراب و استرس آشنا نباشند و نتوانند حالات خود را توصیف کنند یا اطلاع دهند؛ بنابراین لازم است والدین با شناخت علائم استرس دوران کودکی از وجود این حالت در فرزندشان باخبر شوند و برای رفع آن اقدام کنند. از جمله این نشانه‌ها عبارتند از:

  • اشتهای کم یا تغییر در خوراک کودک
  • احساس سردرد، درد‌های شکمی یا هرگونه درد غیر معمول و بی دلیل
  • ضعف در برابر بیماری‌ها
  • شب ادارری
  • اختلال در خواب
  • کابوس شبانه
  • بروز ترس‌هایی مثل ترس از تاریکی، ترس از تنهایی، ترس از افراد ناشناس
  • وابستگی شدید به والدین
  • پرخاشگری، گریه‌ی زیاد، پریشانی
  • رفتار‌هایی که با سن کودک همخوانی ندارد
  • انزوا و مقاومت در برابر انجام وظایف خانه یامدرسه

ترس از جدا شدن از والدین نشانه اضطراب و استرس کودکان است:

وقتی والدین کودکان یک و دو ساله حتی برای ثانیه ای آن ها را ترک می کنند، شروع به جیغ زدن و گریه کردن می کنند. بچه هایی هم که مضطرب هستند دقیقا همین واکنش را دارند؛ آن ها از جدا شدن از والدین شان وحشت دارند .در واقع در کنار والدین بودن به آن ها حس امنیت می دهد. اما این واکنش می تواند به درس و فعالیت های زندگی شان ضربه بزند. در صورتی که چنین علائمی را در فرزندتان دیدید، به دنبال علت این اضطراب بگردید.

 عوامل استرس در کودکان و روش های کنترل آن + قصه شب

 با کودکتان صحبت کنید:

سعی کنید با کودکان خود صحبت کنید و به او نشان دهید که او را درک می‌کنید. احساسات کودک خود را به زبان آورید و درباره آن با او صحبت کنید. برای مثال به او بگویید: «به نظر می‌رسد که از چیزی ناراحت هستی. می‌توانی علتش را به من بگویی» یا «به نظر می‌رسد هنوز بابت این اتفاق که رخ داده است نگران هستی.» هرگز کودکان خود را سرزنش نکنید و سعی نکنید احساسات او را ناچیز بشمارید. به او نگویید: «هنوز هم ناراحتی؟ مگر چه اتفاقی افتاده؟!» به گونه‌ای با او حرف بزنید که کودک بداند می‌خواهید با او درباره‌ی اضطرابش صحبت کند.

به بیان احساسات کودکان کم سن و سال کمک کنید:

بسیاری از کودکان خردسال، نمی‌توانند احساسات‌شان را با کلمات و حروف بیان کنند. اگر کودک شما عصبانی یا ناامید و ناراحت است، از این واژه‌ها در وصف حال او استفاده کنید تا او هم این واژگان را یاد بگیرد. بیان احساسات در قالب کلمات، موجب می‌شود کودک حالات احساسی خود را بشناسد و آن ها را درک کند. کودکانی که می‌توانند احساسات خود را در قالب کلمات ابراز کنند، دیرتر عصبانی می‌شوند و برای ابراز عصبانیت و ناراحتی خود از واژه‌ها کمک می‌گیرند. 

نفس عميق:

اين روش براي کاهش واکنش طبيعي بدن به استرس موثر است. ضربان قلب را کندتر مي کند و فشار خون را نیز کاهش مي دهد. براي انجام اين کار ابتدا بايد نفس عميق کشيد، نفس را براي لحظه اي نگه داشت و سپس به آرامي رها کرد. اين کار بايد تکرار شود تا فرد احساس آرامش کند.

تجسم کردن:

در اين روش، از قدرت تجسم کودک استفاده بگيريد تا کودک از فکرهاي منفي و نگراني رها شود. اين روش به ويژه پس از انجام ورزش بسيار مفيد و کاربردی است. تصور يک مکان زيبا و آرام نوعي تجسم است که هر کودکي مي تواند به آساني براي کاهش استرس از اين روش استفاده کند. تجسم رنگ ها نيز به آرامش کودک کمک مي کند.

۱ – از کودک بخواهيد رنگي را که دوست دارد و به او احساس آرامش و امنيت مي دهد، را در ذهن خود تجسم کند.

۲ – او بايد تصور کند، احساس آرامشي را که از ديدن رنگ به دست مي آورد با هر نفسي که مي کشد، به بدن وارد مي کند و با خارج کردن نفس، آن را به تمامي اعضاي بدن مي فرستد.

– به جاي رنگ، مي توان بوي خاص، احساس گرما يا گرمي نور خورشيد را هم تجسم کرد.

استفاده از فناوری را محدود کنید:

کودکان بیش از هفت ساعت در روز از فناوری استفاده می‌کنند که این امر می‌تواند استرس را افزایش دهد. پس زمان استفاده‌ی فرزندتان از ابزارهای فناوری را محدود کرده و زمان بیشتری را صرف فعالیت‌های خانوادگی کنید.  

شما می توانید ما را از طریق رادیو قصه برای شنیدن قصه کودکانه صوتی و قصه شب با صدای خاله سمینا دنبال کنید.

سن شروع به صحبت در کودکان و مسائلی که باید رعایت شود

حرف زدن در کودکان امری بسیار مهم و ضروری است. بسیاری از والدین نمی دانند از چه سنی باید از کودک خود توقع حرف زدن را داشته باشند. توانایی صحبت کردن کودک از اولین کلماتی که به زبان می آورد تا سخن گفتن روان و شیرین او از اتفاقاتی که در مدرسه می افتد به تدریج افزایش می یابد. کودکان مهارت سخن گفتن را از شما و سایر اطرافیانشان می آموزند.

مغز کودک خود را نرمش دهید:

اصلا مهم نیست که کودک شما معنای کتابی را که برای او می خوانید را متوجه می شود و یا این که تک تک کلمات را می فهمد . از نظر محققان و پژوهشگران هر چه بیشتر با کودک خود حرف بزنید توانایی های مغزی او نیز بالاتر می رود.

طبق نوشته گاردین یکی از محققان، اگر هنگام خواب برای کودک خود کتاب بخوانید و درست از زمان تولد با آن ها شروع به صحبت کردن کنید، قدرت شان هر روز بیشتر از روز قبل می شود و همین تلاش ها بر توانایی تحصیلی شان هم تاثیر می گذارد.

سن راه رفتن کودک + قصه شب

طبق گفته پژوهشگران، بچه هایی که والدینشان زیاد با آن ها حرف نمی زنند در تست های زبان عملکرد خوبی را از خود نشان نمی دهند و حتی در ۲۴ ماهگی، حدود شش ماه از همسالان خود عقب تر به نظر می رسند.

با توجه به این بررسی ها این عقب بودن تنها محدود به دوران کودکی او نمی شود و شش سال بعد در مدرسه هم این کودکان مهارت های پایین تری را به نمایش می گذارند.

صداهای کودک قبل از ۱۲ ماهگی:

تا قبل از ۱۲ ماهگی نوزادان صداهای مختلفی را از خود تولید می کنند. که اگر چه در ظاهر معنا و مفهوم خاصی را دارا نیست، اما در واقع از روی همین صداهاست که می توان تشخیص داد که فرآیند رشد و تکامل زبانی و گفتاری کودک براساس مکانیسم درست و طبیعی پیش می رود یا خیر.

شما می توانید ما را از طریق رادیو قصه برای شنیدن قصه کودکانه صوتی و قصه شب با صدای خاله سمینا دنبال کنید.

کارشناسان می گویند نوزاد تا قبل از ۱۲ ماهگی باید نسبت به صداها حساسیت کاملی پیدا کند و با شنیدن نام چیزها و افرادی که برای او آشنا است واکنش نشان دهد. توجه داشته باشید نوزادانی که با شور و شوق به محیط اطراف نگاه می کنند، اما نسبت به تغییرات صدا واکنشی را نشان نمی دهد احتمالا دچار مشکلات در سیستم شنوایی هستند.

در هر سنی بچه ها چه می گویند:

معمولا اولین علامتی که کودک شما قادر به صحبت کردن است در یک ماهگی ظاهر می شود. در این زمان نوزاد صداهایی مانند آه، او، ها و مانند این ها را می گویند که با گریه کردن کاملا متفاوت است. بعد از مدتی نوزادان شروع به گفتن کلمات بی معنی و یک بخشی مانند ما، دا، با و شبیه به آن می کنند و تا پایان چهار ماهگی هم خندیدن را به خوبی یاد می گیرند.

سن راه رفتن کودک + قصه شب

در نه ماهگی یا اندکی قبل کودک تان با گفتن مامان یا بابا شما را شگفت زده خواهد کرد، البته ممکن است او مخاطب این کلمات را به درستی تشخیص ندهد. در یک سالگی او پدر و مادر خود را به خوبی می شناسد و می تواند با گفتن مامان یا بابا آن ها را صدا بزند. البته او در این زمان خود را هم می شناسد و می فهمد که شما دارید با او صحبت می کنید.

از این زمان به بعد است که کودک شروع به ساختن لغتنامه مخصوص خود می کند و تا ۱۸ ماهگی می تواند تا ۱۰ کلمه را بیان کند، ولی بعضی از کودکان با استعداد و باهوش تا رسیدن به ۲۰ تا ۲۴ ماهگی بیش از ۵۰ کلمه را می توانند بگویند. هر کودکی با دیگری متفاوت است، اما در هر حال بهتر است از این زمان به بعد بیشتر مراقب گفتار خود باشید و کودک را بیشتر مورد توجه خود قرار دهید.

والدین عزیز برای آگاهی از روش های تربیتی درست به سایت رادیو قصه به قسمت تعلیم و تربیت کودک و برای کودکان خود به قسمت قصه کودکانه صوتی مراجعه کنید.