از درخت فلسفه برای کودکان با هم بالا برویم؛ فلسفه برای کودکان چیست؟

فلسفه برای کودکان (P4C) چیست؟

ما در یک فعالیت گروهی و جمعی در دوره‌های منظم به کمک:

  • داستان یا بازی
  • گفتگو و پرسش و پاسخ گروهی
  • تمرین نوشتن و ترسیم و نقاشی
  • سکوت برای فکر کردن به موضوعات
  • ارزیابی دیدگاه‌های بچه‌ها توسط خودشان
  • و… 

تلاش می‌کنیم کودکان:

  • فکر کنند و استدلال آوردن را تمرین کنند
  • با تمرین ارزیابی منطقی را بیاموزند (چه در ارزیابی جمعی چه در خود تصحیحی)
  • به ایده های جدید راجع به موضوعات مختلف فکر کنند
  • تحمل و مهارت شنیدن، دقت و تمرکز آنها افزایش پیدا کند
  •  از طریق گفتگوهای عقلانی، ارتباطات اجتماعی سالم در حل مسائل را تجربه کنند
  • قدرت تولید انتزاعیات یا امور فکری و عقلایی در آن‌ها پرورش یابد؛ ما در واقع بچه‌ها را در فعالیت خردمندانه یا فلسفی شرکت داده‌ایم.

توضیح دوره آموزشی و ثبت‌نام

لینک مستقیم ثبت‌نام

اما فلسفه برای کودکان چه چیزهایی نیست؟

مواردی که در ادامه به ان اشاره می‌کنیم، آن چیزهایی است که در فلسفه برای کودک به آن پرداخته نمی‌شود.

آموزش متون فلسفی:

در فلسفه برای کودکان به هیچ وجه قرار نیست ایده‌های فیلسوفان به بچه‌ها آموزش داده شود. بلکه ایده‌ها قرار است در ذهن کودکانه آن‌ها متولد شود.

– فعالیت سخت فکری:

از آنجایی که فعالیت فکری به صورت گفتگو محور پیش می‌رود و مبنای کمیت و کیفیت گفتگوها علاقه‌ی بچه‌ها است، فعالیت فکری تحمیلی، غیرمرتبط و ناهمسان با دغدغه‌های کودکانه نیست. البته نقش تسهیلگر به عنوان راهنمایی که کودکان و نوجوانان را متوجه چالش‌ها، پرسش‌ها، سطح و عمق استدلال‌ها می کند بسیار حساس است.

آشنایی و یاد گرفتن کلمات قلنبه سلمبه:

هر چند بعضی از ساختارها گفتگو (مثل استدلال یا دلیل آوری، ابراز موافقت یا عدم موافقت) به مرور و در جریان تمرین مهارت‌های گفتگوی موثر فراگرفته می‌شود، اما قرار نیست وقتی فلسفه برای کودکان کار می‌شود دایره لغات عجیب و غریب او افزایش یابد. ما در واقع برعکس این مسیر را طی خواهیم کرد. شاید کودکان مفاهیمی کشف کنند و کلماتی را برای آن مفاهیم وضع کنند که اولین بار است که شنیده می‌شود.

یادگیری روش های مغلطه کردن:

متاسفانه در عموم آنچه از فلسفه شناخته می‌شود نوعی سفسطه و به غلط انداختن است. چیزی که درست نقطه مقابل فلسفه است. به خصوص در مشی سقراط که با سفسطه‌ها مقابله می‌کرد. ممکن است در ابتدا کودکان با رشد پیدا کردن ابراز ایده و اعتماد به نفس ناشی از آن، در مسیر استدلال کردن دچار اعوجاجاتی شوند که تنها تفاوت آن‌ها با کودکان عادی این است که اینجا آن کژی‌ها آشکار شده است؛ اما در ادامه‌ی یادگیری الگوهای فکر کردن آن‌ها به مرور زمان در حد دانش سنی خود از سفسطه‌ها دورتر خواهند شد.

سوفیا بیغم

پژوهشگر فلسفه/مدرس و تسهیلگر فلسفه برای کودکان

آموزش چندبازی کودکانه در خانه

رادیو قصه برای کودکان شما انواع داستان ها را به صورت قصه های کودکانه صوتیو قصه صوتی کودکانه و داستان کودکانه صوتی با صدای خاله قصه گو سمینا آماده کرده است.

برای این که روزهای بلند تابستان را برای کودکان به روزهای به یاد ماندنی و خاطره انگیز تبدیل کنیم، لازم است کمی خلاقیت به خرج دهیم و این زمان را با سرگرمی‌های شاد پر کنیم.

بازی، نیاز اولیه و ضروری در کودکان است و هر چه امکان پرداختن آن ها به بازی های سالم و سازنده بیشتر باشد، فکر و ذهن و جسم آن ها بهتر پرورش می یابد و خصوصیت های اجتماعی آن ها بهبود می یابد. نقش بازی در رشد ذهنی کودک انکارناپذیر است.

همه ما دوست داریم کودکانی بااستعداد و باهوش داشته باشیم، اما شاید نمی‌دانیم که چگونه می‌توانیم به رشد استعدادهای بالفعل کودکمان، کمک کنیم. مهم‌ترین راه‌حل برای کمک به رشد کودک زیر شش سال، بازی کردن است. اگر محیط را غنی کنیم و کودک را در کسب اطلاعات و تجربه‌ها، در یک فضای امن و مناسب، همراهی کنیم، او با احساس خوب، بازی می‌کند و بازیش، یک بازی سازنده می‌شود. احساس خوبی که کودک، از بازی با پدر و مادر پیدا می‌کند، در همه ابعاد زندگی او و والدین، اثر می‌گذارد و بسیاری از ناهنجاری‌های رفتاری کودکان را کم می‌کند یا از بین می‌برد.

مار و پله:

کلاسیک ترین بازی کودکانه، تعداد نفرات محدودیت ندارد. فقط هر کسی باید مهره ای با رنگ جداگانه داشته باشد تا در صفحه بازی مشخص باشد. صفحه بازی معمولا صد خانه دارد که رنگی رنگی هستند و پر است از نردبان و مار.

هر کسی به ترتیب و نوبت تاس می ریزد و به اندازه عددی که گیرش می آید، خانه های جدول را جلو می رود. طبق قانون، اگر شش بیاورد یک دور دیگر هم فرصت تاس ریزی دارد. آن جلوها هم یا یک نردبان انتظارش را می کشید یا نیش یک مار.

اگر نردبان باشد، چند پله ای را ترقی می کند و اگر به تور یک مار بخورد، باید راه رفته را برگردد و از چند ردیف پایین تر به بازی ادامه بدهد. لابد در جریان هستید که آن طرف ورق هم، زمین بازی منچ است.

 آموزش چندبازی کودکانه در خانه+ قصه کودکانه

 مُهر سبزیجات:

( برای گروه سنی ۳ تا ۶ سال)

رنگ گواش را رقیق کنید و در کاسه‌های کوچک بریزید. سبزیجات مختلف یخچال را از وسط ببُرید و کودک را تشویق کنید که سبزیجات را داخل گواش فرو کرده و اثر آن را روی مقوا امتحان کند. سبزیجات مختلف، به علت نوع بافت‌شان، شکل‌های مختلف و جالبی ایجاد می‌کنند. کودک می‌تواند با استفاده از مهرهای مختلف، شکل‌هایی نیز بسازد.

برخی از سبزیجاتی که برای ساختن مهر می‌توانید استفاده کنید، عبارتند از: لیمو، فلفل دلمه‌ای، سیب‌زمینی، پیاز، هویج، کاهو یا کلم. هم‌چنین می‌توانید کودک را تشویق کنید که دست یا پایش را داخل کاسه فرو ببرد و اثر آن را روی مقوا ببیند.

این بازی باعث تقویت حس خلاقیت کودک و ایجاد هیجان مشترک بین کودک و پدر ومادر می‌شود. برای کم کردن ریخت و پاش ناشی از این بازی می‌توانید از یک سفره یا نایلون بزرگ استفاده کنید یا کل صحنه بازی را به حمام منتقل کنید.

رادیو قصه از طریق قصه های صوتی و داستان های کودکانه سعی دارد که شبی آرام برای فرزندان شما به وجود آورد.

پرتاب توپ:

می‌توانید با قرار دادن جوراب‌ها داخل هم، توپ‌های رنگی کوچک درست کنید. همچنین با مچاله کردن روزنامه باطله هم می‌شود توپ‌هایی با شکل و اندازه‌های مختلف درست کرد. با کودک، سرگرم درست کردن توپ‌ها از جوراب‌ها و روزنامه‌ها شوید. هنگامی که درست کردن توپ‌ها تمام شد، سطل را در فاصله‌ای معقول از کودک قرار دهید و از او بخواهید که توپ‌هایش را به داخل سطل پرتاب کند.
فاصله معقول، فاصله‌ای است که پرتاب توپ، آن‌قدرها برای کودک آسان نباشد و در عین حال، آن‌قدر هم دور نباشد که با غیرممکن بودن، شوق بازی را در کودک از بین ببرد.
این بازی هیجانی، هم بین کودک و والدین، هیجان مشترک ایجاد می‌کند، هم با هماهنگی چشم و دست، در رشد کودک، موثر است. همچنین می‌توانید با مکالمات ساده هنگام بازی، تفاوت بین بافت روزنامه و جوراب و مفهوم زبری و نرمی را به کودک بشناسانید.

 آموزش چندبازی کودکانه در خانه+ قصه کودکانه

ساخت کاردستی:

ساخت کاردستی برای بچه‌ها جذابیت دارد و در کنار آن می‌توانند چیزهای زیادی یاد بگیرند. شما به عنوان والدین به کمک کودک خود می‌توانید یک شخصیت پسر یا دختر روی مقوا بکشید و دور آن را با قیچی ببرید.

سپس با کاغذهای رنگی لباس، کفش، کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی برایش درست کنید .البته در همین هنگام، راه‌های مراقبت از پوست در برابر آفتاب را هم به فرزندتان بیاموزید.

ساختمان سازی:

برای ساختن یک ساختمان فانتزی نیاز به ابزار یا وسایل خاص و گران‌قیمت ندارید. می‌توانید با چوب بستنی یا کارت‌های بازی ساختمان‌های فانتزی، برج یا قلعه بسازید. می‌توانید مسابقه‌ی ساخت بلندترین ساختمان یا قلعه را برگزار کنید و لحظات شاد و هیجان‌انگیزی برای خودتان و بچه‌ها رقم بزنید.

بازی‌های سرگرم کننده و دسته جمعی انجام دهید. مثلا همه با هم پازل درست کنید و یا از یکی از بچه‌ها بخواهید درباره یک شی در اتاق بدون این که نام آن را ببرد، توضیح بدهد. بعد از بقیه بچه‌ها بخواهید حدس‌های خودشان را در این باره روی کاغذ بنویسند و هر کس درست حدس زد، به او فرصت دهید دفعه بعد او درباره یک شی توضیح بدهد. می‌توانید بیست سوالی بازی کنید و توضیحات را در قالب سوال از هم بپرسید.
 

بچه های نازنین برای شنیدن قصه های صوتی کودکانهوقصه شببا صدای خاله قصه گو سمینا برای گروه های سنی(الف، ب، ج) به سایت رادیو قصه مراجعه کنید.

چگونه خلاقیت کودک را تشخیص دهیم؟

بسیاری بر این باورند که خلاقیت استعدادی ذاتی است. اما خلاقیت یک مهارت کاملا یاد گرفتنی است. خلاقیت و بهره هوشی در همه بچه‌ها به یک اندازه نیست. خلاقیت به روش‌های مختلفی یادگیری می‌شود و فواید زیادی برای هماهنگی بین ذهن و جسم کودکان دارد. کودکی که این مهارت را دارد و آن را در خود تقویت می‌کند مهارت‌های حل مسئله، برخورد با مشکلات و انعطاف‌پذیری را یاد می‌گیرد. بهتر تصمیم‌گیری می‌کند و امکان بیشتری برای بروز احساسات دارد.

خلاقیت مستقیم روی قوه تخیل کودک اثر می‌گذارد. کودک خلاق به طور دائم کار‌های خلاقانه از خودش بروز می‌دهد در نتیجه اعتماد به نفس بالاتری دارد و به خوبی می‌تواند در مقابل درد مقاوم باشد. خلاقیت به کودک کمک می‌کند مهارت‌های اجتماعی را در خودش پرورش دهد.

راه‌های زیادی برای پرورش خلاقیت کودکان وجود دارد که بهتر است والدین از زمان کودکی پیگیر یادگیری و تقویت خلاقیت کودک باشند. خلاقیت کودک علاوه بر رشد فکری، شادی و سلامتی نیز به همراه دارد و کلید بزرگی برای موفقیت‌های پیش روی کودک است. خلاقیت در هر زمینه‌ای کاربرد دارد و به کار هنری و موسیقی ممحدود نمی‌شود. این مسئله در ریاضیات، علوم طبیعی و حتی هوش اجتماعی و هوش هیجانی نیز کاربرد دارد.

کودکان خلاق نسبت به تغییرات سازگارتر هستند، از تکنولوژی روز به روش خلاقانه خودشان استفاده می‌کنند و آن را تبدیل به فرصت‌های جدید می‌کنند.

ذهن خلاق، فکر خلاق می‌سازد و باعث عملکرد خلاقانه می‌شود. فردی که خلاقیت قوی دارد مسائل را متفاوت از دیگران می‌بیند و در هنگام بروز مشکلات به سادگی آن را حل می‌کند و دغدغه تصمیم‌گیری ندارد.

دوران کودکی برای فرزندان امروز بسیار تغییر کرده و همه چی از پیش تعیین شده و آماده است. اسباب‌ بازی‌های جدید و متنوع که براساس شخصیت‌های کارتونی ساخته شده‌اند همه چیز را برای سرگرمی کودک فراهم کرده‌اند. این دستور‌العمل‌های از پیش تعیین شده قوه تخیل کودک را ضعیف می‌کنند چون کودک برای هر سوال جوابی آماده در کنارش دارد به صرافت استفاده از خلاقیت نمی‌افتد.

بازی یکی از راه‌های بروز خلاقیت کودکان است. کودکان امروز خلاقیتی برای کشف یک بازی بروز نمی‌دهند و تخیل محدودی دارند. دنیای مدرن تمام فضای لازم برای سرگرمی کودک را فراهم کرده است. وقتی تخیل کودک به کار نیفتد و خلاقیتی بروز ندهد، کودک تبدیل به شخصیتی منفعل و بدون تغییر می‌ماند که کشش یادگیری ندارد و ترجیح می‌دهد که نقش‌های از پیش تعیین شده دیگران را اجرا کند.

روش‌هایی برای رشد خلاقیت کودکان

منابع لازم را برای کار‌های خلاقانه در اختیارشان قرار دهید

کودکان برای شروع بازی‌های خودانگیخته نیاز به زمان دارند تا با فکر کردن شخصیت‌ها و قوانین بازی را تعیین کنند و مواردی را به آن اضافه کنند. اگر والدین برای کودکان چارچوب و دستور‌العمل بگذارند، ساختار تخیل کودک غیرفعال می‌شود. فرصت و زمان مناسب در اختیار کودک خود بگذارید و نگران او نباشید.

فضایی مختص کارهای خلاقانه داشته باشید

یک فضایی در اختیار کودک بگذارید که در آن جا بتواند شلوغ‌کاری کند و نگران به هم ریختگی نباشد. این فضا لازم نیست حتما بزرگ باشد، خلاقیت در محیط‌های محدود بیشتر رشد می‌کند. بگذارید کودک در اتاقش راحت باشد و احساس کند پادشاه این اتاق است و کنترل آن در دست او است.

بسیاری از افراد فضایی را در پارکینگ یا زیرزمین برای کودک ایجاد می‌کنند تا بتواند نقش‌های متفاوتی را آن جا بازی کند و وسایل، لگو‌ها و اسباب بازی را در کنار خود داشته باشد.

سادگی را مد نظر قرار دهید

لزومی ندارد والدین خود را درگیر انتخاب وسایل بازی جدید برای کودک بکنند. بازی باید به وسیله خود کودک و با استفاده از لگو‌ها و چیز‌هایی که در دسترس دارد یا در منزل بی‌استفاده مانده طراحی شود. هر چه دست کودک در این زمینه خالی باشد بیشتر تخیل را به کارمی‌گیرد.

هدایای فرزندتان را مدیریت کنید

وسایل و هدایای کودک را در کشو یا جعبه‌هایی قرار دهید تا مدیریت آن برای کودک آسان باشد. اگر کسی از شما پرسید چه هدیه‌ای برای او مناسب است؛ لوازم هنری، اجزای ساختنی، وسایل کاردستی و گِل بازی را مثال بزنید.

خانه خود را به محل بروز خلاقیت تبدیل کنید

علاوه بر فضایی که برای انجام کار‌های خلاقانه در اختیار کودک می‌گذارید، سعی کنید فضای خانه را نیز متناسب با حال و هوای خلاقانه کودک آماده کنید. کودک نیاز به دستورالعمل شما ندارد. او فقط نیاز به یک مسیر باز برای تخیل دارد.

ایده‌پردازی را وسوسه کنید

کودکان را وسوسه کنید که نظرات خود را چه موافق، چه مخالف بیان کنند. در ذهنتان ایده‌های او را ارزش گذاری نکنید. برای کودک همین که تخیل کند و به خلق ایده بپردازد، تمرکز خلاقانه ایجاد می‌شود. مهم نیست ایده عملی است یا نه، مهم بروز ایده است. ارزیابی ایده در خلاقیت جایگاهی ندارد. کودکان باید هر چه می‌تواند تخیل کند.

به کودکان کمک کنید حواس خود را به کار بیندازند

هر چه بیشتر حواس کودک را درگیر کنید خلاقیت او بیشتر پرورش پیدا می‌کند. فضایی را فراهم کنید که بتواند حواس خود را به کار بیندازد. او را به سفر یا کتابخانه و موزه ببرید. عکس‌هایی از مناطق مختلف دنیا به او نشان دهید. مثلا با دیدن تصاویری از دشت‌های آفریقا از او بخواهید حیوانات آن جا را توصیف کند. بگوید چه بویی به مشامش می‌رسد. در هوای گرم حیوانات چطور زندگی می‌کنند.

کودکان را تشویق کنید شکست بخورند و اشتباه کنند

زمانی که کودک شهامت برخورد با شکست‌هایش را داشته باشد از قضاوت دیگران نمی‌ترسد و افکار خلاقانه‌اش را مهار نمی‌کند. بگذارید اشتباه کند و خیلی راحت آن را بیان کند. حتی خود شما با بیان اشتباهاتتان باعث عادی جلوه دادن اشتباه کردن می‌شوید و او سعی می‌کند نسبت به اشتباهش فکر کند. به اشتباهات خودتان بخندید و بگذارید او در کنار شما احساس راحتی کند و اشتباهاتش را با شما در میان بگذارد.

نوآوری و خلاقیت کودکان را تحسین کنید

دیوار‌ها را با کار‌های هنری آن‌ها بپوشانید و درباره هنرمندان محبوبتان با او صحبت کنید. از علاقه‌ای که به رشته‌های هنری دارید بگویید. اطلاعاتی که از حرف‌های شما کسب می‌کند به شناخت بهتر او از قضایا کمک می‌کند. گاهی اوقات در مورد تکنولوژی‌های جدید با او صحبت کنید و توئیتر خود را در کنار او چک کنید. آشنایی او در مورد بسیاری از موارد باعث رشد او می‌شود و تغییر را برایش هیجان‌انگیز می‌کند.

به کودکان آزادی عمل و اختیار بدهید

برای رسیدن به خواسته‌های قلبی خودتان فرزندتان را قربانی نکنید. به او آزادی عمل بدهید و بگذارید خودش انتخاب کند. نگران ادامه تحصیل او نباشید. هر کسی با تجربه و شناختی که در مسیر زندگی بدست می‌آورد، راه خود را پیدا می‌کند.

خط مشی تعیین نکنید

کودک را رها کنید تا خودش مسیر را پیدا کند. چارچوب و قوانین برایش قرار ندهید. بگذارید خودش قدرت تشخیصش را بالا ببرد. به نظر«پیاژه» بازی باید بدون دخالت بزرگسالان صورت گیرد تا قدرت رشد اخلاقی کودک را بالا ببرد. مجبور کردن او به رعایت قوانین، انعطاف پذیری ذهن او را کاهش می‌دهد. اعمال محدودیت‌ کودک را ضعیف و شکننده و ترسو بار می‌آورد.

از شما متشکریم که متن بالا را خواندید، لطفا هر‌گونه نقد و نظری دارید به ما اطلاع دهید. کامنت بگذارید یا از طریق تماس با ما برایمان ایمیل بفرستید. سمینا در راستای رشد کودکان و بروز خلاقیت آن‌ها مطالب را برای مطالعه شما دوستان تولید و جمع‌آوری کرده است. امیدواریم خوشتان بیاید.

به عنوان نکته آخر، فراموش نکنید که رعایت موارد بالا موجب رشد و خلاقیت کودک می‌شود. اما باید طوری عمل کنید که عملکرد کودک نیز کنترل شود و آزاد گذاشتن او منجر به سوء استفاده از موقعیتش نشود.